دهان، دروازه ورود به بدن است. این جمله کوتاه، اهمیت بهداشت دهان و دندان و ارتباط آن با سلامت کل بدن را به خوبی نشان میدهد. بیماریهای دهان و دندان، فراتر از پوسیدگی دندان و التهاب لثه، میتوانند تأثیرات جدی بر سلامت عمومی داشته باشند و حتی خطر ابتلا به بیماریهای مزمن را افزایش دهند. در مقابل، برخی بیماریهای عمومی نیز میتوانند خود را در دهان و دندانها نمایان کنند.
چندین مکانیسم اصلی وجود دارد که از طریق آنها بیماریهای دهان و دندان میتوانند بر سلامت عمومی تأثیر بگذارند:
1.التهاب مزمن لثه (پریودنتیت) میتواند منجر به التهاب در سایر نقاط بدن شود. این التهاب مزمن، عامل خطر مشترکی برای بسیاری از بیماریهای جدی مانند بیماریهای قلبی عروقی، دیابت و برخی سرطانها است.
2.دهان محل زندگی میلیونها باکتری است. در صورت عدم رعایت بهداشت دهان، این باکتریها میتوانند از طریق لثههای ملتهب وارد جریان خون شده و به سایر اندامها منتقل شوند و باعث عفونت و التهاب شوند.
3.برخی بیماریهای عمومی مانند دیابت و HIV میتوانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کنند و فرد را مستعد ابتلا به عفونتهای دهان و دندان کنند.
بیماریهای قلبی عروقی
مطالعات نشان دادهاند که ارتباط قوی بین بیماریهای لثه و بیماریهای قلبی عروقی مانند بیماری عروق کرونر، سکته قلبی و اندوکاردیت (التهاب دریچههای قلب) وجود دارد. التهاب ناشی از بیماری لثه میتواند باعث تشکیل پلاک در عروق و افزایش خطر لخته شدن خون شود.
دیابت
دیابت و بیماریهای لثه یک رابطه دوطرفه دارند. دیابت کنترل نشده، خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش میدهد و از طرفی، بیماری لثه میتواند کنترل قند خون را دشوارتر کند.
بیماریهای تنفسی
باکتریهای موجود در دهان میتوانند از طریق تنفس وارد ریهها شده و باعث عفونتهای تنفسی مانند پنومونی و برونشیت شوند. این خطر به ویژه در افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر است.
عوارض بارداری
بیماریهای لثه در دوران بارداری میتواند خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد را افزایش دهد.
بیماریهای خودایمنی
برخی بیماریهای خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید میتوانند با بیماریهای لثه مرتبط باشند.
پوکی استخوان
برخی تحقیقات نشان دادهاند که بین پوکی استخوان و از دست دادن دندان ارتباط وجود دارد.
سرطانها
برخی مطالعات ارتباط بین بیماریهای لثه و افزایش خطر ابتلا به برخی سرطانها مانند سرطان پانکراس و سرطان دهان را نشان دادهاند.
برخی بیماریهای عمومی میتوانند علائمی در دهان ایجاد کنند که میتواند به تشخیص زودهنگام آنها کمک کند
پیشگیری و مراقبت
برای حفظ سلامت دهان و دندان و پیشگیری از تأثیرات آن بر سلامت عمومی، رعایت نکات زیر ضروری است:
*مسواک زدن حداقل دو بار در روز، استفاده از نخ دندان روزانه و استفاده از دهانشویه مناسب.
*معاینات منظم دندانپزشکی و جرمگیری حرفهای.
*در صورت ابتلا به بیماریهای مانند دیابت، بیماریهای قلبی یا بیماریهای خودایمنی، به طور منظم تحت نظر پزشک باشید و بهداشت دهان خود را با دقت بیشتری رعایت کنید. (چنانچه در غرب تهران سکونت دارید، کلینیک دندانپزشکی دکتر ابوالقاسمی می تواند در کنار شما، به مشکلات دهان و دندان بپردازد.)
* مصرف غذاهای سالم و کم شکر و پرهیز از مصرف دخانیات.
نتیجهگیری
ارتباط بین سلامت دهان و دندان و سلامت عمومی بدن یک رابطه تنگاتنگ و دوطرفه است. با مراقبت از دهان و دندانهای خود، میتوانید به حفظ سلامت کلی بدن خود نیز کمک کنید. در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرطبیعی در دهان و دندانهای خود، به دندانپزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام مشکلات میتواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.