نکات زیادی وجود دارند که مادران آینده باید به آنها فکر کنند! یکی از این زمینههای بالقوه نگرانی، سلامت دندانها در دوران بارداری است، به خصوص اگر نیاز به پر کردن دندان در دوران بارداری داشته باشید. هنگام بررسی هرگونه درمان پیچیده، خطرات و پیامدهای احتمالی باید در نظر گرفته شوند و همواره توصیه میشود که نظر دوم را نیز جویا شوید. در برخی شرایط خاص، حتی ممکن است نیاز به ارجاع به یک متخصص باشد.
در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی دکتر مهدی ابوالقاسمی، نگاهی به برخی از مشکلات رایج دندانی مرتبط با بارداری خواهیم انداخت و بررسی خواهیم کرد که آیا میتوانید با خیالی آسوده و با رعایت نکات ایمنی، اقدام به پر کردن دندان در دوران بارداری نمایید یا خیر.
دندانپزشکی در دوران بارداری
چندین عامل وجود دارند که میتوانند سلامت دندان های شما را در طول دوران بارداری تحت تأثیر قرار دهند. بر اساس گزارش کانال سلامت بهتر، این موارد اصلی عبارتند از:
مشکلات لثه مرتبط با تغییرات هورمونی: افزایش سطح هورمونها میتواند منجر به التهاب لثه (ژنژیویت بارداری) و خونریزی شود.
آسیب به مینای دندان به دلیل استفراغ: تهوع صبحگاهی و استفراغ مکرر باعث میشود اسید معده به سطح دندان ها برسد و به تدریج مینای دندان را فرسایش دهد.
افزایش پوسیدگی به علت هوس های غذایی: تمایل بیشتر به مصرف غذاهای شیرین و قندی، محیط دهان را برای رشد باکتریها و ایجاد پوسیدگی دندان مستعدتر میکند.
مشکل در مسواک زدن دندان های عقبی: برخی بانوان باردار به دلیل حساسیت های خاص، در هنگام مسواک زدن دندان های انتهایی (عقبی) دچار مشکل میشوند.
حفظ عادات بهداشتی مناسب دهان و دندان در دوران بارداری بسیار حیاتی است. همچنین، مراجعه منظم به دندانپزشک ضروری است تا در صورت نیاز به پر کردن دندان یا سایر درمانها، با ملاحظات دوران بارداری انجام شوند.
مسواک زدن منظم با مسواک مناسب:
توجه ویژه پس از استفراغ:
سهولت در پرکردن و مسواک زدن دندانهای دشوار:
در حالت ایدهآل، بهتر است که هرگونه اقدام دندانپزشکی مورد نیاز، پیش از آغاز دوره بارداری انجام شود. با این حال، به طور کلی، درمان دندان در دوران بارداری بی خطر تلقی میشود.
طبق اعلام کانال "سلامت بهتر"، روشهای دندانپزشکی غیراورژانسی (انتخابی) غالباً تا پس از اتمام سه ماهه اول به تعویق میافتند.
نگرانی ها و ملاحظات ایمنی
عکس برداری با اشعه ایکس: این موضوع می تواند برای بسیاری از مادران باردار نگران کننده باشد. با این وجود، لازم است به خاطر داشته باشید که میزان تابش اشعه ایکس در دندانپزشکی به مراتب کمتر از سایر انواع عکس برداری است. در صورت لزوم انجام رادیوگرافی، دندانپزشک شما حتماً تمهیدات احتیاطی لازم را برای حفاظت از جنین اتخاذ خواهد کرد.
بی حس کننده های موضعی: بر اساس گفتههای انجمن دندانپزشکی، داروهای بیحس کننده موضعی که برای انجام درمانهایی مانند پرکردن دندان استفاده میشوند، در دوران بارداری کمخطر ارزیابی شدهاند.
زمانبندی مناسب برای درمان
زنانی که در سه ماهه دوم بارداری تحت درمانهایی مانند ترمیم دندان و پر کردن دندان، کشیدن دندان یا حتی کانال ریشه قرار میگیرند، در زمان تولد با مشکلات بیشتری مواجه نخواهند شد.
همچنین، سه ماهه دوم ممکن است از نظر فیزیکی، زمان راحتتری باشد؛ زیرا معمولاً حالت تهوع کاهش یافته و دراز کشیدن روی صندلی دندانپزشکی آسانتر است.
یکی از رایجترین نگرانیها برای افرادی که در دوران بارداری نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارند، قرار گرفتن در معرض تابش اشعه ایکس است. این یک پرسش مهم است: آیا اشعه ایکس بیخطر است؟
دوز پایین و اقدامات محافظتی در استفاده از اشعه ایکس
اشعه ایکس دندانپزشکی مدرن از دوزهای بسیار کم تابش استفاده میکند. یک دوز واحد معمولاً آنقدر ناچیز است که باعث ایجاد عوارض جانبی در رشد جنین نمیشود.
برای تضمین حداکثر ایمنی، دندانپزشک شما اقدامات احتیاطی لازم را به کار می گیرد. استفاده از پیش بند سربی و محافظ تیروئید، تضمین میکند که جنین شما به طور کامل در برابر اشعه محافظت شود.
ملاحظات زمانی و ضرورت استفاده از اشعه ایکس
با وجود اینکه اشعه ایکس دندانپزشکی به طور کلی بیخطر تلقی میشود، ممکن است دندانپزشک شما همچنان توصیه کند که در سه ماهه اول بارداری از آن اجتناب شود، به خصوص اگر تنها هدف، یک معاینه معمولی باشد. این احتیاط اضافی به عنوان یک رویکرد محتاطانه (به انگلیسی: Precautionary Approach) انجام میشود.
اما استثناهایی در خصوص استفاده از اشعه ایکس در دوران بارداری وجود دارد:
در چنین شرایطی، ممکن است همچنان به اشعه ایکس نیاز باشد. این تصویربرداری حیاتی به دندانپزشک شما کمک میکند تا برنامه درمانی موثری را برای رفع مشکل شما طراحی و اجرا کند.
** در حالی که اشعه ایکس دندان در دوران بارداری با اقدامات ایمنی لازم، بیخطر است، تصمیم نهایی در مورد انجام آن (به خصوص در سه ماهه اول برای موارد غیر اورژانسی) با مشورت دندانپزشک و با در نظر گرفتن شرایط خاص شما گرفته خواهد شد.

اگر در طول دوران بارداری نیازمند پر کردن دندان یا سایر اقدامات دندانپزشکی هستید، جای نگرانی نیست؛ همچنان میتوان از داروهای بیحس کننده موضعی برای تسکین و از بین بردن درد استفاده کرد.
اطلاع رسانی به دندانپزشک ضروری است: حتماً باید دندانپزشک خود را در جریان بارداری قرار دهید تا بتواند مناسب ترین و ایمن ترین داروهای بیحسی را انتخاب کرده و دوز مناسب را تعیین کند.
پرهیز از برخی مواد خاص: در طول بارداری، باید از داروهای بیحسی حاوی فلیپرسین (Felypressin) خودداری شود، زیرا این ماده شیمیایی باعث انقباض رگهای خونی میشود و ممکن است خطرآفرین باشد.
آرامش شما، آرامش کودک شما
اگر در مورد نوع بی حس کننده مورد استفاده، سؤالی یا نگرانی دارید، بدون تردید از دندانپزشک خود بپرسید.
کشیدن دندان همواره آخرین راهحل در دندانپزشکی محسوب میشود. دندانپزشکان تمام تلاش خود را می کنند تا دندان آسیب دیده شما را، در صورت وجود هرگونه امیدی برای نجات، حفظ نمایند. با این حال، اگر دندان شما به دلیل پوسیدگی شدید یا آسیبهای جدی به حدی تخریب شده باشد که قابل ترمیم نباشد، ماندن آن در دهان میتواند سلامت کلی دهان و دندان شما را به خطر اندازد و در این شرایط، چارهای جز کشیدن باقی نمیماند.
کشیدن دندان را میتوان در هر مقطعی از دوران بارداری انجام داد. اما، دندانپزشک شما ممکن است سهماهه دوم بارداری را به عنوان زمان ایدهآل برای انجام اقدامات دندانپزشکی مانند کشیدن و پر کردن دندان توصیه کند.
این انتخاب استراتژیک به چند دلیل انجام میشود:
حفظ ایمنی جنین در سه ماهه اول: در سه ماهه اول، که اندامهای حیاتی کودک شما در حال شکل گیری و رشد هستند، بهتر است تا حد امکان از اقداماتی مانند عکسبرداری با اشعه ایکس (رادیوگرافی) اجتناب شود.
کاهش ناراحتی مادر در سه ماهه سوم: انجام اقدامات دندانپزشکی در سه ماهه سوم میتواند برای شما دشوار باشد، زیرا دراز کشیدن طولانی مدت به پشت در این دوره میتواند باعث ناراحتی و فشار شود.
اگر پوسیدگی دندان به عصب دندان (پالپ) برسد، میتواند باعث درد بسیار شدید و غیرقابل تحمل شود. خوشبختانه، انجام درمان ریشه و پر کردن دندان در طول دوره بارداری، با حذف بافت عفونی و ترمیم دندان با مواد مناسب، میتواند درد را به طور کامل متوقف کند و نیاز به کشیدن دندان را از بین ببرد.
اولویت با درمان اورژانسی: اگر دچار یک اورژانس دندانی هستید، درمان ریشه را میتوان در هر مرحلهای از بارداری انجام داد و نباید به تعویق بیفتد. تأخیر در درمان عفونت میتواند خطرناکتر باشد.
بهترین زمان برای انجام درمان: با این حال، به دلیل اینکه این نوع درمان ها معمولا نیازمند گرفتن عکس رادیولوژی (اشعه ایکس) هستند، زمان ایدهآل برای انجام جراحی های دندانپزشکی غیر اورژانسی و درمان ریشه، سه ماهه دوم بارداری است.
اگر پیش از بارداری یک روال منظم بهداشت دهان و دندان را دنبال میکردهاید، احتمال نیاز به اصلاح مشکلات دندانی در این دوران برای شما به مراتب کمتر خواهد بود.
به منظور حفظ سلامت دندانها و لثهها در طول دوران بارداری، نکات کلیدی زیر را رعایت کنید:
نکته بسیار مهم در زمان تهوع صبحگاهی
از مسواک زدن بلافاصله پس از تهوع صبحگاهی جداً خودداری کنید. چرا که اسید معده میتواند به سطح مینای دندان شما آسیب برساند و مسواک زدن فوری، این آسیب را تشدید میکند. بهترین اقدام این است که دهان خود را فقط با آب بشویید. و حدود ۳۰ دقیقه صبر کنید و سپس مسواک بزنید.

سلامت دهان و دندان در دوران بارداری یک اولویت است! به تعویق انداختن درمان پوسیدگی دندان میتواند خطر عفونت و مشکلات جدی تری را هم برای شما و هم برای جنین عزیزتان به همراه داشته باشد. در کلینیک دندانپزشکی دکتر ابوالقاسمی، ما با در نظر گرفتن تمهیدات ایمنی ویژه و استفاده از مواد مناسب، آماده ارائه خدمات پرکردن دندان در ایمن ترین زمان ممکن (ترجیحاً سه ماهه دوم) هستیم تا شما بدون نگرانی و استرس، دندانهای خود را ترمیم کنید. همین امروز برای مشاوره تخصصی و تعیین وقت، تماس بگیرید و یک گام مهم برای حفظ سلامت خود و فرزندتان بردارید.