دانستن مناسبترین سن ارتودنسی دندان کمک میکند تا افراد زودتر برای وضعیت آشفته و بینظم دندانهایشان اقدام کنند. مقدمه بسیاری از مشکلات و اختلالات دهان و دندان ترازنبودن دندانها یا رویش آنها با فاصله از یکدیگر است. ارتودنسی دندان شاهکلیدی طلایی برای رفع این مشکل به حساب میآید. این تکنیک درمانی برخلاف بسیاری از راهکارهای درمانی دیگر در یک محدوده سنی خاص بازدهی مطلوب و ایدهآلش را برای ما به نمایش میگذارد. ازهمینرو آگاهی از بهترین سن ارتودنسی دندان برای کاندیداهای این عارضه از نان شب هم واجبتر است.
اگر میدانید ارتودنسی چیست این را هم میدانید که اولین قدم برای انجام ارتودنسی دندان مشاوره و معاینه کامل دندانهاست. مسلما معاینه دندانها در سنین پایینتر، درمانی کمهزینهتر و راحتتر را برای افراد رقم میزد. انجمن AOS آمریکا در پاسخ به این سوال که مناسبترین سن معاینه دندان برای ارتودنسی چه موقع است، سن 7 سال را به کاربران پیشنهاد میدهد.
در 7 سالگی تشخیص بسیاری از اختلالات دندانی و ناهنجاریهای مرتبط با فک با دقت بیشتری انجام میشود. ناگفته نماند که تشخیص بسیاری از این موارد در سنین بالاتر گاهی دشوار یا غیرممکن خواهد بود. از طرفی در سنین پایین هنوز فرصت برای هدایت رشد فک و دندان وجود دارد. ازهمینرو میتوان با کمترین هزینه و سادهترین روش مشکل بینظمی دندانها را درمان کرد.
سن مناسب برای ارتودنسی
تعیین بهترین سن برای ارتودنسی کودکان و بزرگسالان به فاکتورهای زیادی بستگی دارد. بااینوجود اگر قرار باشد در انتخاب سن مناسب برای ارتودنسی دندان تنها به یک دوره زمانی خاص اشاره کنیم، قطعا از بلوغ و نوجوانی نام میبریم.
همانطور که میدانید رویش دندانها 3 مرحله گوناگون با نامها دوره دندان شیری، دندان مختلط و دندان دائمی دارد. افراد در سنین بلوغ و نوجوانی در حال گذر از دوره دندانی مختلط به سمت دندان دائمی هستند. از آنجایی که در این مرحله ساختار استخوانهای فک هنوز در حال رشد و شکلگیری هستند، دوره بلوغ و نوجوانی را میتوان به عنوان مناسبترین سن ارتودنسی دندان معرفی کرد.
ناگفته نماند که شرایط هر فرد با دیگری کاملا متفاوت است. مثلا گاهی باید برای ارتودنسی چند دندان شیری را بکشید و گاهی میتوانید بدون کشیدن دندان ارتودنسی را انجام دهید. ارتودنسی بدون کشیدن دندان باالطبع آسانتر است
به همین دلیل هم نمیتوان برای تمام کاندیداهای ارتودنسی دندان نسخهای یکسان پیچید. طبیعتا در انتخاب سن مناسب ارتودنسی عوامل متعددی دخالت دارند که مهمترین آنها مشکلات دهان و فک است. به میزانی که بینظمی و آشفتگی دندانها و ساختار فک شدیدتر باشد، درمانهای زودهنگام در سنین پایینتر ضرورت بیشتری پیدا میکند.
مهمترین انجمنهای ارتودنسی دنیا به والدین توصیه میکنند تا فرزندان خود را از همان سنین پایین برای انجام درمانهای اثرگذار و پربازده دهان و دندان تحت نظارت و ارزیابی یک متخصص ارتودنسی قرار دهند. دلیل این اصرار و پافشاری برای ارتودنسی دندان در سنین پایینتر را میتوان فواید و مزایای برجسته زیر دانست:
ارتودنسی دندان محدودیت سنی ندارد. این تکنیک درمانی اگرچه در سنین پایین اثربخشی بیشتری دارد؛ اما این به معنای غیر مفیدبودن آن در سنین بالا نیست. هر زمان که افراد احساس کنند یکی از کاندیداهای مناسب برای ارتودنسی دندان هستند میتوانند برای درمان اقدام کنند.
ناگفته پیداست که ارتودنسی دندان در سنین بالا در مقایسه با سنین پایینتر پیچیدگی و دشواری بیشتری برای افراد به همراه دارد. بااینحال برای این سوال که حداکثر سن برای ارتودنسی چه موقع است، هیچ پاسخ مشخصی وجود ندارد. چراکه افراد در تمام دورههای سنی میتوانند دریافتکننده خدمات تخصصی ارتودنسی باشند.
همانطور که بارها در این مطلب اشاره شد، مناسبترین سن ارتودنسی دندان دوره نوجوانی و بلوغ است. در سنین پایین متخصصین ارتودنسی آزادی عمل بیشتری برای درمان ناهنجاریهای دندان دارند. مسلما این آزادی عمل ضمن صرفهجویی در هزینههای هر بیمار بهترین و مطلوبترین نتیجه را هم برای آنها رقم میزند. موارد زیر نیز از دیگر عوامل ارتودنسی موثر در سنین پایین دندان به حساب میآید:
ارتودنسی در سن پایین
سن ارتودنسی دندان با طول دوره درمان رابطه تنگاتنگی دارد. سن که بالا میرود رشد دندان و ساختار استخوان فک هم متوقف میشود. بیتردید در این مرحله دندانها و فک در سختترین و مقاومترین حالت خود قرار میگیرند. از آنجایی که در این شرایط، دستگاههای ارتودنسی قادر به تغییر آسان و بیدردسر وضعیت فک و دندان نیستند، درمان ناهنجاریهای دندان در دوره زمانی طولانیتری اتفاق میافتد.
البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که در تعیین طول دوره درمان عوامل دیگری غیر از سن هم دخالت دارند که مهمترین آنها نوع ناهنجاری، شدت ناهنجاری و شرایط بهداشتی هر فرد است.
شمار فراوان مخاطبان کودک و نوجوان ارتودنسی، بسیاری از افراد را به این اشتباه میاندازد که ارتودنسی تکنیکی مناسب برای بزرگسالان نیست. برخلاف این باور کلیشهای نادرست باید بگوییم که اگر فرصت ارتودنسی دندان را در کودکی از دست دادهاید، نگران نباشید. برای درمان ناهنجاریهای دندان با کمک ارتودنسی هیچ زمانی دیر نیست. به این دلیل که آنچه تعیین میکند شما کاندید مناسبی برای ارتودنسی هستید نه سن شما که وضعیت فعلی سلامت دهان و دندانتان است. با این توصیف علت ارتودنسی بزرگسالان را میتوان وجود یکی از عارضهها یا ناهنجاریهای دندانی زیر دانست:
ارتودنسی در بزرگسالی
ارتودنسی در سن 40 سالگی یا حتی سنین بالاتر نیازمند داشتن صبر و حوصله فراوان و همکاری بیشتر از سوی افراد است. تشدید ناهنجاریهای دندان، عدم چکاپ ماهانه و منظم دندانها، عدم رعایت نکات بهداشتی، مصرف دخانیات و داشتن عادتهای غلط دهانی ارتودنسی در بزرگسالی را دشوارتر و پیچیدهتر میکند.
این تکنیک درمانی اگرچه با هیچگونه محدودیت سنی همراه نیست؛ اما طبیعتا انجامدادن آن در سنین بالا با عوارض و پیامدهای ناخوشایندی همراه است که ما در ادامه فهرستی از مهمترین آنها را با شما به اشتراک میگذاریم:
ارتودنسی دندان بیشتر از آن که یک تکنیک زیبایی باشد، یک راهکار درمانی مفید و اثربخش برای بهبود ناهنجاریهای دندان قلمداد میشود. این تکنیک درمانی با هیچگونه محدودیت سنی همراه نیست. بنابراین میتوان اهمیت ارتودنسی در سن 25 سالگی را با ارتودنسی در دوره بلوغ و نوجوانی برابر دانست. بااینحال اگر قرار است در درمان ناهنجاریها و اختلالات فک و دندان به بهترین و ماندگارترین نتیجه دست پیدا کنیم، بهتر است از همان سنین پایین فرزندان خود را تحت نظارت و ارزیابی کامل یک متخصص ارتودنسی دندان قرار دهیم. مسلما با انتخاب مناسبترین سن ارتودنسی دندان هزینه و انرژی کمتری را صرف درمان مشکلات دهان و دندان خواهیم کرد.
سوالات متداول
1. چرا افراد به ارتودنسی دندان روی میآورند؟
مردم به ارتودنسی دندان معمولاً به دنبال بهبود ظاهر خارجی و عملکرد دهان خود هستند. این اقدام میتواند به ترتیب بهبود ظاهر و قابلیت جویدن، گفتار، و حتی تنفس را فراهم کند. همچنین، ارتودنسی میتواند به اصلاح اشکال و نامنظمیهای دندانی کمک کرده و مشکلاتی مانند فشار نامتوازن بر روی دندانها و فکها را رفع کند.
2. چه مواردی نشانگر نیاز دندان به ارتودنسی هستند؟
موارد مختلفی میتوانند نیاز به ارتودنسی دندان را نشان دهند، از جمله فاصلههای بین دندانها (جاسازیها)، ترکیب نادرست دندانها (تراز)، برخورد دندانها (پروکسیمال)، و عدم تطابق بین فکها (مالوکلاژی). همچنین، مشکلاتی مانند برهنه شدن لثهها، عدم تمیزی دندانها و دشواری در جویدن نیز میتوانند نشانگر نیاز به ارتودنسی باشند.