روکش دندان چیست؟

روکش کردن دندان یکی از متداول‌ترین درمان‌های دندانپزشکی است که می‌تواند تأثیر بسیاری در افزایش بقا و دوام دندان‌های ترمیم‌شده داشته باشد. در این مقاله انواع روکش دندان، مزایا، معایب و همچنین راه‌های مراقبت از روکش را بررسی کرده‌ایم. اگر برایتان سؤال است که روکش دندان چیست و چه کاربردی دارد، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

روکش دندان چیست؟

قبل از هر چیزی باید به این سؤال پاسخ دهیم: روکش دندان چیست؟ روکش دندان که گاهی با نام تاج دندان هم از آن یاد می‌شود، نوعی پوشش یا کلاهک است که به شکل دندان فرم داده می‌شود و دندانپزشکان از آن برای ترمیم و پوشش دندان‌های ضعیف، شکسته و پوسیده کمک می‌گیرند. این روکش از مواد مختلفی مانند انواع فلزات، سرامیک و... تهیه می‌شود که به‌صورت مفصل در ادامه از آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

روکش روی تمام دندان قرار می‌گیرد و مانند پوششی محکم آن را نگه می‌دارد. دندانپزشک برای اطمینان از چسبیدن درست روکش به دندان ممکن است بخشی از مینای آن را جدا کند یا روی آن خش بیندازد.

چه زمانی باید دندان را روکش کنیم؟

شاید برایتان سؤال پیش بیاید که روکش دندان برای چیست و چه کاربردی دارد؟ در جواب به این سؤال باید بگوییم که روکش‌های مخصوص دندان‌ بسته به مشکلات دندان و برای اهداف متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کلی ممکن است در شرایط پایین به روکش‌ دندان نیاز پیدا کنید:

• تقویت دندان ضعیف و حمایت از آن برای جلوگیری از شکستن و فرو ریختن
• محافظت و حمایت از دندان‌های ترک‌خورده
• ترمیم دندان‌های فرسوده، پوسیده و شکسته
• ثابت نگه داشتن بریج دندان در جای خود
• پوشش و زیباسازی دندان‌های لکه‌دارشده
• پوشش دندان‌های ترمیم‌شده با کانال ریشه
• پوشش ایمپلنت دندان

مراحل روکش دندان

بیایید بررسی کنیم که مراحل روکش دندان چیست. مراحل روکش دندان بیشتر از هر چیزی به مشکلات دندانی شما و البته استراتژی درمانی پزشک بستگی دارد؛ اما در حالت کلی معمولاً روکش دندان در دو مرحله انجام می‌شود.

مرحله اول روکش دندان

دندانپزشک در این مرحله دندان شما را برای روکش آماده می‌کند. برای این منظور بخشی از دندان تراشیده می‌شود تا مینای آن به‌خوبی به روکش بچسبد. این کار کمک خواهد کرد تا فضایی برای روکش جدید باز شود و تضمین می‌کند که روکش بعد از نصب در جای خود فیکس خواهد شد. همچنین بسته به مشکل دندان ممکن است در این مرحله پزشک دندان شما را پر کند. تمام هدف در این مرحله، آماده‌سازی بستر لازم برای نصب روکش جدید است.

سپس پزشک قالب دندان‌ را تهیه می‌کند. این مرحله بسته به روش ترجیحی پزشک می‌تواند به‌صورت دستی و فیزیکی یا اسکن دندان باشد. پزشک قالب را به لابراتوار دندانپزشکی ارسال می‌کند و متخصصین لابراتوار به‌صورت سفارشی روکش مناسب دندان شما را آماده می‌کنند.

گاهی تا سه هفته طول می‌کشد تا لابراتوار روکش دندان شما را آماده کند. ممکن است در این مرحله پزشک برای پوشاندن دندان تا روز نصب روکش اصلی از روکش موقت استفاده کند که معمولاً از جنس رزین یا اکریلیک هستند.

مرحله دوم روکش دندان

وقتی روکش دندان‌ آماده شد نوبت مرحله دوم می‌رسد. در این مرحله باید به مطب مراجعه کنید تا نصب انجام شود. پزشک در این مرحله روکش موقت را برمی‌دارد و با کمک چسب‌های قوی روکش دائمی را نصب می‌کند. اندازه و رنگ روکش در این مرحله قابل‌تنظیم است و اگر احساس ناراحتی داشتید می‌توانید در مطب روکش را ترمیم کنید.

عکسی از مراحل کاشت روکش دندان

انواع روکش دندان

پزشکان از مواد مختلفی برای ساخت روکش دندان استفاده می‌کنند. موارد پایین از معروف‌ترین و پرکاربردترین انواع روکش دندان مورد استفاده در دنیای پزشکی هستند:

1. روکش متحرک دندان

روکش‌های متحرک دندان یا اسنپ اسمایل روکش‌هایی موقت هستند که از جنس رزین ساخته می‌شوند، به‌طور موقت مورد استفاده قرار می‌گیرند و به‌سادگی خارج می‌شوند. این روکش‌ها بیشتر از هر چیزی برای افرادی کاربرد دارند که در پروسه روکش یا لمینت دندان هستند و مجبورند در مدت‌زمان بین قالب‌گیری دندان و ساخت آن در لابراتوار صبر کنند. این روکش‌ها کمک می‌کنند تا به‌طور موقت جای خالی دندان‌ها پر شود یا ظاهر زیباتری پیدا کنند. از مزایای روکش متحرک می‌توان به موارد پایین اشاره کرد.

• امکان نصب و خروج آسان
• قیمت مقرون‌به‌صرفه و جنس مناسب
• پوشش سریع مشکلات ظاهری دندان
• نیاز نذاشتن به تراش یا بی‌حسی و نصب در مطب

مطابقت نداشتن آن با سایز دندان‌ها و قالب فک، موقتی بودن، امکان دردسرساز شدن آن در صورت نصب اشتباه روی دندان، کم‌دوام بودن آن نسبت به سایر روکش‌ها و نداشتن ارزش درمانی از جمله معایب روکش دندان است.

2. روکش فلزی دندان

روکش فلزی دندان یکی دیگر از انواع روکش‌های مورد استفاده در مطب‌های دندانپزشکی است که از انواع فلزات مانند پلاتین، کروم کبالت، پالادیوم، طلا و ... ساخته می‌شود. از مزایای روکش فلزی می‌توان به موارد پایین اشاره کرد.

• دوام بسیار بالا
• استقامت و استحکام مناسب
• طول عمر مناسب
• قرارگیری مناسب روی دندان
• غیر آلرژن

این روکش‌ها مقاومت بالایی دارند و فلزی یا آلیاژ هستند. البته ناگفته نماند قیمت این روکش‌ها نسبت به سایر مواد، گران‌تر است. قیمت بالا و ظاهر غیرهماهنگ با دندان از جمله معایب روکش فلزی دندان است.

عکسی از روکش فلزی دندان

3. روکش استیل دندان

روکش استیل از انواع روکش دندان برای زیبایی نیست و مخصوص استفاده روی دندان‌های شیری ساخته شده است. از مزایای روکش استیل می‌توان به موارد پایین اشاره کرد.

• هزینه مناسب
• حمایت و حفاظت از دندان شیری
• مراقبت از دندان‌های اطراف و پیشگیری از نفوذ پوسیدگی به بافت‌های دندانی مجاور

پزشکان از این روکش برای حمایت از دندان‌های شیری استفاده می‌کنند تا دندان تا جای ممکن حفظ شود. در واقع این روکش نوعی درمان موقت برای دندان محسوب می‌شود و کاربرد چندانی برای بزرگسالان ندارد. رنگ نامناسب و ظاهر نه‌چندان خوشایند. درمانی موقت و دوام نه‌چندان بالا از جمله معایب روکش استیل هستند.

4. روکش سرامیکی فلزی

روکش سرامیکی فلزی یکی از انواع روکش‌های باکیفیت است که در آن از ترکیب سرامیک و فلز برای پوشش دندان استفاده می‌شود. متخصصان در این روش، سرامیک را به فلز قالب‌گیری‌شده می‌چسبانند. به این روکش‌ها PMF هم گفته می‌شود. از مهم‌ترین مزیت‌های روکش سرامیکی فلزی می‌توان به بهره‌گیری از ترکیب دوام بالای فلز و زیبایی ظاهری سرامیک، استحکام بالا، ظاهر زیباتر نسبت به روکش‌های فلزی و سازگاری و تطابق بیشتر با دندان اشاره کرد. معایب روکش سرامیکی فلزی دندان به شرح پایین است.

• احتمال شکستگی روکش سرامیک در صورت مراقبت نادرست
• افزایش ریسک ساییدگی سایر دندان‌ها در برخورد با روکش 
• احتمال ایجاد ظاهر ناخوشایند در صورت تحلیل لثه
• نیاز به تراش بیشتر دندان 

متخصصان در روش روکش سرامیکی فلزی، سرامیک را به فلز قالب‌گیری‌شده می‌چسبانند. به این روکش‌ها PMF هم گفته می‌شود و جزو بهترین روکش‌های دندان به شمار می‌آیند.

تصویری از روکش سرامیکی فلزی 

5. روکش تمام سرامیکی دندان

روکش‌های تمام سرامیک یکی از محبوب‌ترین روکش‌های دندان محسوب می‌شوند. ممکن است بسیاری از پزشکان در جواب سؤال بهترین روکش دندان چیست به شما این روکش را پیشنهاد دهند. اگر می‌خواهید بدانید روکش سرامیکی دندان چیست، باید با ماده‌ای به نام پورسلین آشنا شوید. این ماده ریز شیشه‌مانند پایه و اساس روکش‌های سرامیکی محسوب می‌شود. زیبایی و برق این روکش‌ها باعث شده است به محبوب‌ترین روکش مورد استفاده میان پزشکان و مراجعان تبدیل شود. از جمله مزایای روکش سرامیکی دندان می‌توان به موارد پایین اشاره کرد.

• زیبایی ظاهری و شباهت عالی به دندان
• نداشتن عارضه برای دهان و دندان و عدم آسیب به دندان‌های مجاور
• نصب آسان و بدون دردسر

هزینه نسبتاً بالا، امکان ترمیم نشدن و طول عمر نسبتاً پایین از جمله معایب روکش‌های تمام‌سرامیک محسوب می‌شوند. در هر صورت زیبایی روکش‌های سرامیکی دندان زبانزد خاص و عام است.  

6. روکش دندان زیرکونیا

احتمالاً در جست‌وجوهای اینترنتی برای آشنایی با انواع روکش دندان به روکش زیرکونیا یا زیرکونیوم برخورد کرده‌اید. اگر می‌خواهید بدانید روکش دندان زیرکونیا چیست یا برایتان سؤال پیش آمده است که روکش دندان زیرکونیوم چیست و چه کاربردی دارد، باید بدانید که این روکش در واقع همان روکش سرامیکی است. تفاوت روکش زیرکونیا با روکش سرامیکی در این است که زیرکونیوم جدیدتر محسوب می‌شود و با روشی مدرن‌تر ساخته شده است. بسیاری از متخصصان روکش دندان زیرکونیا را بهترین روکش دندان معرفی می‌کنند.

زیرکونیا در دو مدل شفاف و جامد دارد. زیرکونیای جامد برق کمتری نسبت به شفاف دارد و ظاهر آن مانند نوع شفاف، طبیعی نیست. این روکش دوام بالاتری دارد و گزینه‌ای مناسب برای دندان‌های آسیاب محسوب می‌شود. از جمله مزایای روکش دندان زیر کونیا می‌توان به موارد پایین اشاره کرد:

• ظاهر زیبا و طبیعی
• استحکام بیشتر نسبت به سرامیک و PMF
• سازگاری کامل با محیط دهان و دندان
• غیر آلرژن بودن
• دوام بالا

روکش زیر کونیا مانند همۀ روکش‌ها معایبی نیز دارد. دوام کمتر نسبت به روکش‌های فلزی، ظاهر غیرطبیعی در نوع غیرشفاف، آسیب به دندان‌های مقابل و افزایش ریسک پوسیدگی از جمله معایب روکش زیر کونیا هستند.

عکسی از روکش دندان زیرکونیا 

مزایای روکش دندان

روکش دندان مزایای متعددی دارد که در ادامه مهم‌ترین مزایای روکش دندان را برای شما لیست کرده‌ایم.

• درمان شکستگی و پوسیدگی دندان
• محافظت از دندان در برابر سایش
• بهبود عملکرد جویدن
• بهبود ظاهر دندان
• افزایش طول عمر دندان
• محافظت از دندان‌های ضعیف و شکسته

عوارض روکش دندان

در کنار همۀ مزایای مهمی که روکش‌ دندان ارائه می‌دهد، نمی‌توان عوارض و دردسرهای آن را انکار کرد. اگر می‌خواهید بدانید که معایب و عوارض روکش دندان چیست، باید به موارد پایین توجه کنید:

• ضربه زدن به مینای طبیعی دندان
• حساسیت دندانی
• شکستن روکش دندان به مرور زمان و نیاز به ترمیم مجدد
• تجمع باکتری‌ها زیر روکش
• واکنش‌های آلرژیک برای برخی از افراد
• هزینه‌بر بودن

نحوه مراقبت از روکش دندان

حتی اگر بدانید بهترین نوع روکش دندان چیست و هزینه بسیاری بابت آن بپردازید، بدون مراقبت اصولی و نگهداری درست چندان دوام نخواهد آورد و پس از مدتی مجبور به ترمیم روکش می‌شوید. بعد از نصب روکش، باید بدانید که چطور به‌خوبی از روکش دندان‌ مراقبت کنید تا طول عمر آن را به حداکثر ممکن برسانید. نکات پایین مهم‌ترین اصول مراقبت از روکش دندان هستند که باید رعایت کنید.

1. به‌طور منظم مسواک بزنید و نخ دندان بکشید: استفاده روزانه از مسواک و نخ دندان به جلوگیری از تجمع پلاک روی دندان‌هایتان کمک خواهد کرد و موجب افزایش دوام روکش آن می‌شود.

2. از مصرف غذای سفت و چسبناک خودداری کنید: هرچند روکش‌های دندان معمولاً سفت و محکم هستند، اما همچنان در برابر غذاهای سفت و چسبنده مانند دانه‌های ذرت، تکه‌های یخ یا آدامس آسیب‌پذیرند. مصرف این خوراکی‌ها را به حداقل برسانید.

3. به‌طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید: معاینۀ منظم دندانی به شما اطمینان می‌دهد هرگونه مشکل در روکش دندان قبل از اینکه به مشکلات جدی‌تری تبدیل شود، درمان خواهد شد.

4. مراقب دندان‌قروچه یا فشار دندان روی فک‌هایتان باشید: ساییدن یا فشردن فک‌ها به یکدیگر می‌تواند به دندان و روکش‌ها آسیب برساند. اگر عادت ناخودآگاه فشردن فک و دندان را دارید، با روش‌هایی مانند استفاده از نایت گارد آن را مدیریت و کنترل کنید.

استفاده از بهترین روکش برای زیبایی دندان ها

در این مقاله تلاش کردیم تا پاسخی مناسب به سؤال «روکش دندان چیست و چه کاربردی دارد» بدهیم. همچنین انواع روکش، مراحل روکش کردن دندان و مراقبت از روکش دندان را بررسی کردیم و به معرفی مزایا و معایب روکش پرداختیم. شما می‌توانید برای درمان مشکلات دندان، ترمیم و روکش کردن آن با بهترین مواد، با ما ارتباط برقرار کنید. ما به شما کمک می‌کنیم تا بهترین روکش را برای دندانتان انتخاب کنید و با مراقبت اصولی تا سال‌ها از آن  بهره ببرید. برای رزرو نوبت و دریافت وقت مشاوره و ویزیت، با کلینیک دندانپزشکی دکتر ابوالقاسمی تماس بگیرید.

سؤالات متداول:

1. روکش دندان چیست؟

روکش دندان نوعی پوشش یا کلاهک است که به شکل دندان فرم داده می‌شود و دندانپزشکان از آن برای ترمیم و پوشش دندان‌های ضعیف، شکسته و پوسیده کمک می‌گیرند.

2. انواع روکش دندان را نام ببرید.

روکش فلزی، روکش فلزی سرامیکی، روکش تمام سرامیکی، روکش زیر کونیا، روکش استیل و روکش متحرک از جمله مهم‌ترین انواع روکش دندان هستند.